Gerçek Gül Suyu ve Isparta Gülü: Bilimsel Bir Bakış 🌹

Gül, Rosa damascena Mill. türüyle özellikle Isparta’da kültüre alınmış ve gül yağı ile gül suyunun dünyadaki en önemli kaynaklarından biri haline gelmiştir. “Isparta Gülü” olarak bilinen bu tür, uçucu yağ oranı ve aromatik bileşenleri açısından öne çıkmaktadır.

Isparta Gülünün Tarımsal Özellikleri

• Yetiştirme alanı: 2022 yılında Türkiye’de toplam 41.668 dönüm alanda yağ gülü yetiştirilmiş, bunun %82,3’ü Isparta’da gerçekleştirilmiştir.

• Bölgesel yoğunluk: En çok üretim Keçiborlu, Gönen, Eğirdir ve Merkez ilçelerinde yapılmaktadır.

• İklim ve toprak: Yüksek ışık yoğunluğu, yeterli yağış ve don riski olmayan çevre koşulları gereklidir. Kumlu-tınlı topraklarda verimlilik yüksektir.

Hasat ve İşleme Süreci

• Hasat zamanı: Çiçekler sabahın erken saatlerinde (05:00–10:00 arası) toplanır. Bu saatlerde uçucu yağ oranı en yüksektir.

• Taşıma: Güller uzun süre çuvallarda bekletilmemelidir. Çünkü çiçek dokusu içinde sıcaklık yükselir, metabolik reaksiyonlar hızlanır ve enzimatik oksidasyon sonucu yapraklar sararır, uçucu yağ kalitesi düşer.

• Distilasyon: Geleneksel su buharı distilasyonu yöntemi uygulanır. Bu işlemde güllerden uçucu yağ (rose oil) ayrıştırılır; damıtma sonrası kazanlarda kalan aromatik su ise gerçek gül suyudur.

Kimyasal Bileşenler

• Uçucu yağ bileşenleri:

  • Geraniol

  • Citronellol

  • Nerol

  • Phenylethyl alcohol

Bu bileşenler hem gül suyunun kendine has kokusunu verir hem de antimikrobiyal, antioksidan ve sakinleştirici etkiler sağlar.

• Fizikokimyasal değerler (Coğrafi İşaret Tesciline göre):

  • pH: 5,5 – 7,0

  • Yoğunluk (20 °C): 0,995 – 0,999

  • Asitlik sayısı: ≤ 0,4

  • Uçucu yağ oranı: en az %0,05

Gerçek Isparta Gül Suyu bu değerlere sahip olmalı, katkı ve boya içermemelidir.

Bilimsel ve Ekonomik Önemi

• Fitokimyasal açıdan: Rosa damascena çiçeklerinde bulunan uçucu bileşenler, farmakolojik olarak anksiyolitik, antidepresan, antioksidan özellikler taşımaktadır.

• Endüstriyel açıdan: Parfümeri, kozmetik ve aromaterapi sektörlerinde yüksek katma değerli ürünlerin hammaddesidir.

• Coğrafi işaret: “Isparta Gül Suyu” Türkiye’de Menşe Adı olarak tescillenmiş ve kalite standardı belirlenmiştir.

Sonuç

Gerçek Isparta Gül Suyu, yalnızca hoş kokulu bir ürün değil; botanik, kimya ve kültürün birleşiminden doğan bilimsel bir değerdir. Rosa damascena çiçeklerinin doğru koşullarda yetiştirilmesi, hasat ve distilasyonun zamanında yapılması, ürünün hem kimyasal bütünlüğünü hem de terapötik faydalarını korumaktadır.